Kesên ku ji te ra rêz nagrin, kesên ku berjewendîyên te naparêzin, kesên ku jîyana te baştir nakin.. Kesên ku çanda me naparêzin û dijitîya parastvanên çanda me dikin, kesên ku rewşa civakê yê baş binpê dikin..
Kesên ku mala/weletê me dagir dikin û gor dilê xa tevdigerin.. divê em piştgirîya wan kesan û demûdezgehan nekin.. Dema ku me piştgirîya wan kesan kir, em jî dibin dijminê civaka xa, ango dibin dijminê Kurd û Kurdistanê. Erê, jîyanê da ya girîng ew e ku, em çawa tiştên rast hîn bibin û dev ji xeletîyan/şaşîyan berdin.!
Bila neyê bîra kirin, dîtinên ku îro em diparêzin, qet yek mijar jî dîtinên me yên, xazayî/natur nînen. Me hemî tişt bi şêweyên cûrbecûr ji derdora xa hu kirîye, ango em ji derdora xa hemî tiştan hîn bûne. Loma divê merî firşikfere/bêhnfere be.. Diwê merî Ji qal-qirê dûr be, gor derfetên xa wekî merîyekî/mirovekî ku hê nû ji dîya xa bûye hevdu guhdarî bike..
Em herdem dibêjin; Dewletan civak wusa perwerde kirîne.. Rast e lê, dema ku em dixazin rewşa civak û desthelatan da guhartin çê bibe; Divê em xa da destpê bikin, ango em vegerin xa..
Bila neyê bîra kirin; merî desthelatan rêva dibin, ango ew in desthelat.!
__
Ka em jîyanek çawa dixazin. Û Helbest; Ez vî derdî ji kê ra bejim?
“..bi awayekî eşkire îro li cihanê tê xûyakirin ku, em jî dikarin feyde ji tecrûbeye welatên cîhanê werbigrin.. Îro gelek ji welatên dunyayê carik din awayê hukimdarîyê û karkirinê di ber çavan ra derbas dikin da karekî wîsa bikin ku xelk ji prosesa bîryardanê nîzîktir bibe. Eve jî bi rêya hûkemetin herêm û wîlayetan û desthelatên navxeyî tê kirin. Sîstema hukimdarîya modern ew yek hember rûniştvanan (şênîyan) berpirsyar dizanin û karîgertir û aktivtir karên xwe bi rêve dibin. Di heman demê de kêmtir rastî astenggiyên îdarî û bîrokrasîyê dibin..
Li Hikûmeta Herêma Kurdistanê dema em li ser astê navxwe miamelê bi wîleyetan re li ser astê Îraqê jî bi hikûmeta federal re dikin, em hewl didin ku bi perensîbên dabeşkirina desthelatê re pabend bin. Çimkî mînaka welatên pêşketî weke Amerîka, îmarat, Britanya, Swîsra û çend welatên din wê rastîyê bo me dûpat dike ku dabeşkirina desthelatê karîgeriya erênî li ser baştir rêvaçûna karan heye û hevwelatî jî xwe bi beşek nêzik ji desthelatê dizanin.
Li hikûmeta heremê dema em daxaza vî awayê hemahnegiyê ji hikûmeta federal dikin, di hemen demê de li nav xwe jî, li Herêma Kurdistanê, pabendiyê bi eynî prensîbê dikin. Hikûmeta herêmê hewld dide ku desthelatê zêdetir bide wîleyetan û saziyên nizimtir. Çunkî baweriya wê ew e ku ew çend nêzîkî hevwelatîyan bin hind zêdetir pêdawîstî û daxazên hevwelatîyan bizanibin.. 20.8.2008 Nêçîrvan Barzanî.. “ (GULBIJÊR. Gotarên Nêçîrvan Barzanî ne. Nasrat Hecî Taha wekî pirtûk amade kirîye)
__
Ez vî derdî ji kê ra bejim?
Derdêm pirin ketine ser hev,
Birînêm kûrin nayêne hev,
Xelaz nabin jimara dev,
Ez vî derdî, kêra bêjim?!
Xirav kirin gund û bajar,
Wan em hiştin hêsir-hejar,
Mêtin xûna meye nejar,
Ez vî derdî, kêra bêjim?!
Talan kirin hebûna me,
Em derxistain ji mala me,
Kuştin zar û zêrçê me,
Ez vî derdî, kêra bêjim?!
Em kirine dijmin zarî,
Rojê li me dike tarî,
Me dukuje bi xedarî,
Ez vî derdî, kêra bêjim?!
Ev derdekî bê dermane,
Bê hekîmî, bê loxmane,
Ewî derdî, dinya zane,
Ez vî derdî kêra bêjim?!
Sedsalanva em bindestin,
Ne azane, ne serbestin,
Eme her tim, helwest, hestin,
Ez vî derdî, kêra bêjim?!
Dijmin duxe me wek zîya,
Gel bela kir, li her çîya,
Hêsîr maye, li ser rîya
Ez vî derdî, kêra bêjim?!
Kurd kirine nav zulmeda,
Nava qetlê û qireda,
Bela bûne nav dinêda
Ez vî derdî, kêra bêjim?! (Hesenê Hecîsilêman. Riataza)
CEMİL HALİS 